De term Black Swan wordt toegepast bij risicomanagement als we het hebben over risico’s met een extreem kleine kans, maar een catastrofale impact. Met als belangrijke kenmerk dat het een zeer moeilijk in te schatten risico is. Vele zullen de term koppelen aan het boek van Nicholas Taleb met de titel ‘Black Swan: The Impact Of The Highly Improbable’ (Penguin, 2008, zie onder). De term is sinds het boek van Taleb een begrip geworden.
Definitie
‘An event or occurrence that deviates beyond what is normally expected of a situation and that would be extremely difficult to predict. ‘
Een belangrijk kenmerk van een Black Swan is dat het zeer moeilijk te voorspellen is. Vele managers zullen vele risico’s als onmogelijk achten en het daarom niet meenemen in de beheersingsplannen. Gezien de verwachte kans dat het gebeurt (bijvoorbeeld eens in de honderd jaar) en de impact (kritisch of catastrofaal) is het ook vrij moeilijk te managen. Daarbij komt dat mensen veel risico’s inventariseren vanuit de huidige ervaring, kennis en vergelijkbare organisaties. Totaal nieuwe risico’s worden moeilijk gezien en vormen een collectieve blindheid.
Black Swans voorbeelden
Klassieke Black Swans die we kennen van afgelopen decennia zijn:
- 9/11 aanslag in America
- De bankencrisis
- Enron case
Voorbeelden als de aandelenkrach in 1987, de internetbubbel en de huizenmarktbubbel hadden ook kritische impact alleen was het wel deels modelmatig te bepalen en vallen daarom niet onder de definitie van een Black Swan. De sterke opkomst van internet heeft niemand verwacht en heeft enorme veranderingen met zich meegebracht. Dit zou dus in aanmerking kunnen komen voor de classificatie van Black Swan.
Soorten Black Swans
Het catastrofale gevolg van een Black Swan is afhankelijk van het type organisatie en omgeving. Voor een midden of kleinbedrijf is een uniek event eerder fataal dan voor een grote organisatie met veel reserves. Een gebeurtenis kan dus voor de ene organisatie een Black Swan zijn en voor de andere een overkombare gebeurtenis. Een voorbeeld van een ‘kleinere’ Black Swan is het verdwijnen van meerdere auto’s in een Sinkhole in de weg. Voor een groot bedrijf is het vervelend maar een MKB-er kan hiermee in één klap zijn wagenpark verliezen. En acht je dit voorbeeld als onmogelijk? Juist, dat is nu precies het belangrijkste kenmerk van een Black Swan!
Beheersing van Black Swans
Door de kenmerken van Black Swans is het beheersen complex, zo niet zinloos. Door deze complexiteit zullen veel organisaties geen actie ondernemen. De enige oplossing is een stevig business continuïteiten plan en voldoende reserves om tegenvallers voor een periode op te kunnen vangen. Zodra er wel een groot incident plaatsvindt, kan de organisatie de schade beperken en de organisatie snel weer laten functioneren.
Nicholas Taleb
Nassim Nicholas Taleb (1960) is wetenschapper en voormalig derivatenhandelaar van Libanese afkomst. Hij is auteur van de boeken:
- Fooled by Randomness: The Hidden Role of Chance in Life and in the Markets, Nassim NicholasTaleb, Random House, New York. ISBN 0-8129-7521-9, 2001/2005
- The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable, Nassim NicholasTaleb, Random House, New York. ISBN 978-1400063512, 2007
- Antifragile: Things That Gain from Disorder, Nassim NicholasTaleb, Random House, New York. ISBN 978-1-4000-6782-4, 2012
Bron: Redactie Riskworld
