De AOW-leeftijd zal tussen 2022 en 2025 waarschijnlijk niet verder stijgen. De levensverwachting is gestagneerd door de hoger dan gemiddelde sterfte van de afgelopen twee winters. De wettelijke pensioenleeftijd is daar na 2022 direct aan gekoppeld en gaat dus vermoedelijk evenmin omhoog.
De zware griepgolven in de winters van 2017 en 2018 hebben veel dodelijke slachtoffers gemaakt. Het sterftecijfer lag beide winters hoger dan in de jaren ervoor, blijkt uit de nieuwste CBS-cijfers. In de eerste negentien weken van 2018 stierven er per dag gemiddeld meer mensen dan in dezelfde periode in 2017. De winter van 2017 was weer dodelijker dan die van 2016. In heel 2017 overleden ook meer Nederlanders dan in 2016. Die hoge sterfte zal vrijwel zeker doorwerken in de prognose voor de levensverwachting die het statistiekbureau eind dit jaar publiceert. Eind vorig jaar stelde het CBS zijn prognose al met drie maanden naar beneden bij. Die aanpassing voorkwam dat de AOW-leeftijd in 2023 zou doorstijgen naar 67 jaar en 6 maanden.
18,5 jaar lang AOW
Het CBS actualiseert zijn prognose elk jaar in november. Op basis van die voorspelling beslist de minister van Sociale Zaken wat de wettelijke AOW-leeftijd vijf jaar later zal zijn. Eind dit jaar valt het besluit over de AOW-leeftijd in 2024. Leidend daarbij is het principe dat Nederlanders gemiddeld 18,5 jaar van hun AOW mogen genieten. Als het CBS voorspelt dat de gemiddelde Nederlander na zijn pensioendatum langer dan 18,5 jaar blijft doorademen, gaat de AOW-leeftijd vijf jaar later automatisch met drie maanden omhoog. De vakbonden en een aantal oppositiepartijen (met name 50Plus, de SP, de PVV en de PvdA) vinden dat de verhoging van de pensioenleeftijd veel te snel gaat. Zij pleiten voor bevriezing van de AOW-leeftijd op de huidige 66 jaar, voor een veel langzamere verhoging of willen zelfs weer terug naar 65 jaar. Grote groepen Nederlanders, vooral degenen met zware beroepen, kunnen het volgens hen geestelijk en lichamelijk niet aan om zo lang door te werken.
Volgens pensioenwiskundigen is de AOW-leeftijd in 2022 en 2023 eigenlijk al te hoog, uitgaande van een gemiddelde levensduur van 18,5 jaar na pensioendatum. Volgens de recentste CBS-prognose is die levensverwachting in 2023 namelijk niet 18,5 jaar, maar ‘slechts’ 18 jaar en 3 maanden. Eind 2016 dachten we dat Nederlanders in 2023 gemiddeld nog 20 jaar en 9 maanden zouden leven na hun 65ste verjaardag. Vorig jaar bleek dat toch wat minder te zijn, namelijk 20,5 jaar. Wie in 2022 of 2023 met pensioen gaat, krijgt statistisch gezien dus drie maanden minder AOW dan eerdere jaargangen gepensioneerden.
Niet terugdraaien
De AOW-leeftijd zou in 2022 en 2023 daarom eigenlijk 67 jaar moeten zijn in plaats van 67 jaar en drie maanden. Het terugdraaien van die al geplande verhoging zit er echter niet in, laat de woordvoerder van Sociale Zaken weten. Althans: dat gaat niet zonder een wetswijziging. De huidige wet voorziet niet in een spijtoptantenregeling: een eenmaal aangekondigde verhoging kan niet ongedaan gemaakt worden.