Het doel van compliance is het reduceren van risico’s en het vermijden van materiële en immateriële schade die kan voortvloeien uit het niet nakomen van regels en voorschriften. Het Engelse werkwoord ‘to comply’ betekent ‘voldoen’ of ‘naleven’. In de financiële sector wordt de term ‘compliance’ gebruikt voor de naleving van wet- en regelgeving. Het is soms ook de aanduiding van de afdeling of cel in een organisatie die de compliancefunctie vervult: het bijstaan van het bestuur bij het in controle houden van de organisatie om in overeenstemming te werken met de geldende wet- en regelgeving.
De bakermat van compliance ligt in het Angelsaksische recht en heel specifiek in de Verenigde Staten van Amerika, waar in de jaren 30 van de 20e eeuw de noodzaak van vergaande regulering van onder andere de financiële sector werd ingezien.
Wet- en regelgeving
De (internationale) wet- en regelgeving blijft toenemen. Dit geldt voor financiële instellingen, maar ook voor ondernemingen buiten de financiële sector. Naast de traditionele compliancethema's zoals governance, gedrag en cultuur, ontwikkelen overheden en toezichtsinstellingen naar aanleiding van beursschandalen (zoals Enron en Ahold) en andere wereldwijde economische ontwikkelingen (terrorisme, bankencrisis, etc.) continu nieuwe richtlijnen. Enkele voorbeelden van belangrijke (internationale) wet- en regelgeving waarmee compliance officers werken, zijn:
- Wft (Wet op het financieel toezicht)
- Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme)
- MiFID (Markets in Financial Instruments Directive)
- Dodd-Frank (Dodd–Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act)
- FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act)
- SOx (Sarbanes-Oxley Act)
De laatste jaren hebben de overheid en financiële toezichthouders steeds meer regels opgelegd aan financiële instellingen. Hiermee hopen zij de integriteit van het financiële stelsel te bevorderen en nieuwe financiële schandalen te voorkomen. Zo is er bijvoorbeeld wetgeving op het gebied van het voorkomen van fraude, voorwetenschap en witwassen en terrorismefinanciering.
Wat gebeurt er als je niet compliant bent?
Op non-compliance staan sancties. De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten zien streng toe op de naleving van de wet- en regelgeving. Als toezichthouders kunnen zij bijvoorbeeld een vergunning intrekken, fikse geldboete opleggen of een taak- of gevangenisstraf eisen. Maar compliance is voornamelijk in het belang van de sector zelf. De wetgeving is bedoeld om het financiële stelsel te versterken en verdere reputatieschade en schandalen te voorkomen.
Wat is een compliance officer?
Een compliance officer ziet er binnen een (financiële) organisatie op toe dat de geldende wet- en regelgeving wordt nageleefd. De compliance officer kan een onafhankelijke rol bekleden als adviseur van een instelling, maar kan ook in dienst zijn van het bedrijf, in een meer controlerende rol.
Wat doet een compliance officer?
Compliance officers zijn verantwoordelijk voor de naleving van wet- en regelgeving, met name de Wft (Wet op het financieel toezicht) binnen een organisatie.
Hun voornaamste taken zijn de volgende:
- Het achterhalen van de relevante regelgeving;
- Het opstellen van een compliance-risicoanalyse;
- Het controleren van de transacties en gedragingen van de werknemers op basis van deze regelgeving;
- Het beoordelen en zo nodig verbeteren van de interne regelgeving van het bedrijf;
- Het rapporteren van eventuele incidenten of malafide praktijken bij directie of toezichthouders. Hieronder worden bijvoorbeeld marktmisbruik, witwassing of financiering van terrorisme verstaan;
- Het inspelen op veranderingen omtrent wetgeving;
- Het verrichten van voorlichtingstaken ten behoeve van de bewustwording van compliance bij het personeel;
- Het rapporteren aan toezichthouders, raad van commissarissen of raad van bestuur.
Bron: Graydon, Accedis, Dirk Zwager, (foto) Unsplash