Aanstaande vrijdag, op 26 november, is het Black Friday. Deze dag staat in het teken van fikse kortingen op producten als elektronica, kleding en make-up. Sinds enkele jaren is Black Friday overgewaaid vanuit Amerika en inmiddels lijkt het in Nederland volledig ingeburgerd te zijn. Vrijwel alle winkeliers doen mee aan deze shopping-dag, maar toch zijn er ook wat tegengeluiden. Hoewel Black Friday een feestje voor de consument lijkt te zijn, zitten er ook wat haken en ogen aan. Wat zijn de risico’s van Black Friday? En wie worden door Black Friday juist geschaad?
Schijnkortingen ondanks regelgeving
Consumenten kunnen op Black Friday te maken krijgen met nepaanbiedingen en schijnkortingen. Het is wettelijk vastgelegd dat een product voorafgaand aan de aanbieding ook echt voor de ‘van-prijs’ verkocht moet zijn. Dat wordt gecontroleerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM), waarbij een periode van drie maanden voorafgaand aan de korting gehanteerd wordt. Als een winkel daar niet aan heeft voldaan en klanten voorliegt, dan kan de ACM een boete opleggen voor oneerlijke handelspraktijken.
Ondanks deze regelgeving concludeert de Consumentenbond dat winkels alsnog producten aanbieden met schijnkortingen. Dat gebeurt met name bij elektronicazaken. De consument wordt daarom aangeraden al maanden van tevoren de prijzen van producten te noteren en deze op Black Friday te vergelijken met de korting. Op die manier kan een goede inschatting worden gemaakt van de daadwerkelijke korting.
Ook benoemen winkeliers soms niet de eerdere verkoopprijs, maar de adviesprijs van producten, die vaak hoger ligt. Als consument is het dus belangrijk daar alert op te zijn.
Cyberaanvallen tijdens Black Friday
Voor cybercriminelen is Black Friday ook een goede dag om toe te slaan. Uit een nieuw rapport van Kaspersky blijkt dat het aantal online aanvallen op winkelende consumenten in het afgelopen jaar met 15% is gestegen. Er komen steeds meer potentiële slachtoffers door de groei van webwinkels, maar tijdens Black Friday verdwijnt bij vele van hen ook nog eens de alertheid op cybercriminaliteit. De consument is aan het koopjesjagen en loopt daarmee 24% meer kans op financiële phishingaanvallen ten opzichte van het gemiddelde in de rest van het jaar.
Grote drukte in winkels tijdens coronapandemie
Vanwege de grote kortingen besluiten veel consumenten er een dagje shoppen van te maken. Zij begeven zich de gehele dag in veel verschillende winkels, omringd door andere shoppende mensen. Vooral in de kleinere winkels is het dan lastig om voldoende afstand te houden. Midden in de coronapandemie, met zeer hoge besmettingscijfers (ten opzichte van de voorgaande maanden), lijkt dat geen wenselijke situatie te zijn.
Bovendien zijn de winkels genoodzaakt hun deuren om zes uur ’s middags te sluiten, in lijn met de coronamaatregelen. Dat leidt ertoe dat de hoeveelheid consumenten minder goed gespreid kan worden over de dag.
Risico van overconsumptie
Door verschillende organisaties en winkeliers die niet meedoen met de Black Friday-hype wordt gewezen op de risico’s van overconsumptie. Omdat consumenten worden meegesleurd in het moment en worden overgehaald door de ogenschijnlijk hoge kortingen, kopen zij ook vaak producten die zij eigenlijk het geld niet waard vinden of die zij niet nodig hebben. Het gevolg daarvan is dat er enorm veel pakketjes worden verstuurd én geretourneerd, waardoor er een hoge druk komt te liggen op de bezorgdiensten. Bovendien kost dit de winkelier veel extra tijd en mankracht. Ook worden producten als gevolg van Black Friday vaker weggegooid, omdat ze achteraf onnodig blijken te zijn of niet aansluiten bij de verwachting.
Daarom besluiten enkele merken geen kortingen aan te bieden met Black Friday en proberen zij de aandacht te vestigen op bewust consumeren. Zij spreken over ongezonde massaconsumptie.
Schade aan milieu door Black Friday
Deze massaconsumptie heeft ook een grote, negatieve impact op het milieu. Voor de productie van de artikelen zijn fossiele brandstoffen nodig en het wereldwijde transport zorgt voor veel vervuiling. Water en grondstoffen worden overmatig verbruikt, vooral in deze periode. Daarnaast wordt gewezen op de onrechtvaardige arbeidsomstandigheden van werknemers in de fabrieken waar de producten worden gemaakt.
Om een tegengeluid te bieden aan de Black Friday-gekte, heeft Stichting Trees for All Green Friday in het leven geroepen. Daarbij zijn verschillende modebedrijven aangesloten, waaronder Decathlon. Zij bieden alleen duurzame producten aan met korting. Dit jaar kiest ook H&M Nederland ervoor om vanuit duurzaamheidsoverwegingen niet deel te nemen aan Black Friday.
Samengevat is het dus belangrijk bewust te consumeren op Black Friday, ook al is het lastig het hoofd koel te houden bij hoge kortingen. Wees alert op schijnkortingen en phishing, houd rekening met de corona-gerelateerde risico’s en koop bewust.
Bronnen:
