De mens als gemene deler van de oorzaken
De boomsoorten worden vooral bedreigd door processen van verstedelijking, klimaatverandering en intensief bodemgebruik. Zo leidt verstedelijking tot houtkap om ruimte te creëren. De klimaatverandering en -verstoring zorgen ervoor dat er steeds vaker sprake is van extreme weersomstandigheden, waardoor de bomen kunnen worden aangetast. Bovendien verandert de leefomgeving van de bomen door de toenemende temperatuur, met als gevolg dat de bomen daar niet meer kunnen leven. Ook de zeespiegelstijging en het grote aantal bosbranden leiden tot bedreiging van minstens 180 boomsoorten.
Wat betreft het bodemgebruik zijn vooral de landbouw, de veeteelt en het kappen van bomen schadelijk voor het voortbestaan van de soorten. Eén op de vijf boomsoorten wordt door de mens gebruikt als voedsel, brandstof, hout, voor geneesmiddelen of tuinbouw. Doordat bovendien de beschermde gebieden onvoldoende toereikend worden beheerd, lopen de soorten risico op uitsterven.
De risico’s en gevaren van het uitsterven van boomsoorten
De bedreiging van boomsoorten is problematisch, want bomen vervullen een zeer belangrijke rol. Hieronder een overzicht van de belangrijkste risico’s en gevaren:
- Boomsoorten zijn enorm belangrijk voor het natuurlijke ecosysteem. Zo vormen bomen een leefomgeving en voedsel voor miljoenen dieren, waaronder vogelsoorten, zoogdieren, amfibieën, reptielen, insecten en micro-organismen. Zonder deze bomen storten gehele ecosystemen in en kunnen vele andere soorten uitsterven.
- Bomen slaan 50% van de koolstof op aarde op. Dat is een zeer belangrijke functie, waarmee het klimaat wordt gereguleerd. Zonder deze bomen zal het klimaat nog sneller opwarmen.
- Bomen zijn een belangrijke buffer tegen extreme weersomstandigheden en beschermen het binnenland tegen onder andere orkanen en tsunami’s.
- Bomen zijn essentieel voor het tegengaan van bodemerosie. Niet alleen omdat het bladerdak een deel van de regen tegenhoudt en zorgt voor geleidelijke afstroming, maar ook omdat de wortels in de grond een groot deel van het water opnemen. Als de bomen verdwijnen, dan kan de bodem niet meer worden beschermd tegen harde regenval. Als gevolg spoelt de bovenste, vruchtbare laag weg en blijft er een kaal, rotsachtig landschap over. De biodiversiteit wordt aangetast en gebruik van de grond voor de landbouw wordt onmogelijk.
- Bomen vervullen een belangrijke recreatieve functie. Natuurliefhebbers en toeristen trekken de bossen in om de verschillende boomsoorten te ontdekken. Het aantasten van de natuur zal ten koste gaan van hobby en ontspanning.
Bronnen:
- Gemma Venhuizen voor NRC over de situatie in Nederland
- Martijn Peters voor De Morgen over het domino-effect
- Vivian Lammerse voor Scientias over rapport BGCI
- Foto via Unsplash