Enthousiasme en ongeloof over nieuwe Chinese AI startup DeepSeek

De recente verschijning van een nieuwe speler uit China in de AI race veroorzaakt grote ophef in de media en op de beurs. In dit artikel kijken we naar verschillende implicaties van deze onverwachte verstoring van het AI landschap.

Een nieuwe richting voor innovatie

Op kortere termijn zijn schaalbaarheid en toegankelijkheid de sleutelwoorden voor AI ontwikkeling, en deze staan in zekere zin in tegenstelling tot elkaar. Grote AI bedrijven zoals OpenAI en Google lijken voorlopig te blijven investeren in steeds meer rekenkracht, waarvoor steeds meer energie en een grotere hoeveelheid computerchips nodig is. Tot voor kort twijfelde er weinig aan deze koers, die zich richt op grote doorbraken in de mogelijkheden van AI. Recent verscheen echter een kleine Chinese startup genaamd DeepSeek op het podium met grote gevolgen. Hun AI chatbot met dezelfde naam vertoont resultaten op gelijke voet met de meest geavanceerde modellen op de markt, schijnbaar voor een fractie van de kosten en met beperkte rekenkracht. De ontwikkeling van DeepSeek zou slechts 6 miljoen hebben gekost, waar OpenAI en Google tientallen miljoenen investeerden[1]. DeepSeek heeft aangegeven 2.048 stuks H800 videokaarten van Nvidia[2] gebruikt te hebben om het model te trainen in twee maanden tijd, daar komen de geprojecteerde kosten vandaan.

Terwijl de gevestigde grote technologiebedrijven elkaar steeds proberen te overtreffen met krachtigere modellen en nieuwe features, toont DeepSeek aan dat er ook een hoop te winnen valt door te investeren in het optimaliseren van algoritmen. Want het model is niet alleen ontwikkeld waarschijnlijk voor een fractie van de kosten, het draait vast en zeker ook op een fractie van het vermogen. Iedereen kan de gratis DeepSeek app downloaden, de code staat zelfs integraal op GitHub. Afhankelijk van de kracht van de hardware ter beschikking kan het model vervolgens lokaal gedraaid worden, iets wat met ChatGPT haast onmogelijk is door de hoeveelheid rekenkracht die daarvoor nodig is. 

DeepSeek toont aan dat het mogelijk is om te doen wat ChatGPT doet voor een tiende van de energiekosten. Ook al verandert er verder niets lijkt het nu niets minder dan een vereiste voor de grote westerse technologiebedrijven om de efficiëntie van hun modellen te gaan verbeteren. Met het feit dat de impact op het milieu een van de sterkste bezwaren is tegen het gebruik van AI is, nu de mogelijkheid is aangetoond, investeren in optimalisatie de enige verantwoorde optie. Als bestuurder of risicomanager lijkt het nu dan ook enkel verstandig om op zoek te gaan naar energiezuinige opties voor AI. 

Twijfels over DeepSeek

Dit zou betekenen dat door China te dwingen met beperkte middelen te werken er grote sprongen gemaakt zijn op efficiëntie. De beweringen van DeepSeek worden echter wel in twijfel getrokken, in een interview met CNBC beschuldigde Alexandr Wang, CEO van Scale AI, dat DeepSeek 50.000 van de geavanceerde H100 chips heeft gebruikt om hun model te trainen, wat een overtreding van de Amerikaanse export restricties zou betekenen. Zijn bewering werd beaamd door Elon Musk op X met het woord ‘Obviously’, maar bewijs ontbreekt[3]. Wel is bekend dat het hedge fund achter DeepSeek genaamd High Flyer 10.000 stuks A100 chips in bezit heeft, de voorganger van de H100[4]. 

Op 29 januari werd hiernaast gerapporteerd vanuit OpenAI en Microsoft dat de mogelijkheid wordt onderzocht of DeepSeek de software van OpenAI gebruikt heeft om hun model te trainen via een proces dat distillatie wordt genoemd. Dit zou de servicevoorwaarden van ChatGPT verbreken. Daarnaast werd vanuit het Witte Huis gerapporteerd dat er substantieel bewijs gevonden is dat DeepSeek gebruik heeft gemaakt van ChatGPT om hun model te trainen. Tegen de regels of niet, er kan op worden gerekend dat OpenAI maatregelen zal gaan treffen om dit in het vervolg te verhinderen[5]. 

Hoe het verhaal van DeepSeek’s oorsprong zich ook ontvouwt, de indrukwekkende capaciteiten hadden onmiddellijke gevolgen op de beurs. De koers van de belangrijke Nederlandse chipfabrikant ASML zakte bijvoorbeeld met 9 procent. 

Nvidia herstelt zich

Hetzelfde geldt voor Nvidia, het bedrijf dat de meeste hardware voor de AI datacenters produceert. Hun koers die de afgelopen tijd enkel heeft gestegen zakte met bijna 18%, gelijk aan maar liefst 600 miljard dollar aan waarde, na de lancering van DeepSeek[6]. Het monopolie dat ervoor heeft gezorgd dat Nvidia binnen korte tijd steeg tot het nummer twee meest waardevolle bedrijf ter wereld vertoont haar eerste barstjes. De komst van DeepSeek trekt Nvidia’s waarde in twijfel door de resultaten die het levert met een fractie van het vermogen. 

Het idee dat deze dip in waarde veroorzaakt is dat grote technologiebedrijven miljoenen te veel betalen aan Nvidia, en dat nu dat dit aan het licht is gebracht de geprojecteerde omzet van Nvidia niet meer zal worden behaald. Niet iedereen is hier echter van overtuigd, waaronder Microsoft’s CEO Satya Nadella. Hij citeerde de Jevons Paradox, het idee dat de vraag stijgt wanneer de kosten dalen[7]. Het is dan ook niet onaannemelijk dat de massale verkoop van Nvidia aandelen deels een overhaaste paniekreactie was van aandeelhouders. Nvidia’s voorsprong wat betreft de technologie blijft immers onbetwist, de grote spelers zijn allemaal nog afhankelijk van Nvidia’s programmeerplatform dat alleen werkt met Nvidia’s hardware[8]. Op dinsdag herstelde de koers van Nvidia zich met een recordstijging van 8,8%[9]. 

Hoe dan ook heeft de beurs aangetoond alert te zijn op een verstoring van Nvidia’s heersende positie. Het is niet onaannemelijk dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de cruciale rol van Nvidia hardware wordt aangetast. Hoe lang dat gaat duren is echter moeilijk te zeggen. Beleggen in Nvidia of andere technologie aandelen is een hoog risico met potentieel hoog rendement waar een risicomanager zich van bewust moet zijn. In totaal daalde tech-gerelateerde aandelen ongeveer 1 biljoen in waarde afgelopen week. Hoewel deze waarde zich alweer aan het herstellen is gaat dat een stuk langzamer dan het is verloren. 

DeepSeek voor gebruikers

Een van de belangrijkste aantrekkingspunten van DeepSeek is dat de gehele applicatie open source is, wat betekent dat de code geheel openbaar is en aangepast kan worden door gebruikers. Geregeld wordt nu dan ook de grap gemaakt dat DeepSeek open AI is, in tegenstelling tot OpenAI die al geruime tijd over zijn gestapt naar een closed source beleid. Het feit is dat deze mate van transparantie een sterk punt ten voordele van DeepSeek is. De code laat zien hoe het model werkt en waarom het zo efficiënt is, bovendien laat de chatbot de redeneringsstappen zien die het model doorloopt om tot een antwoord te komen. DeepSeek heeft hiermee veel welwillendheid gewonnen, met name bij AI experts en enthousiastelingen die altijd al hebben willen weten hoe de denkstappen van een LLM eruit zien. Het feit dat het model lokaal zonder internetverbinding kan draaien sust ook enigszins de privacy zorgen die komen kijken bij het gebruik van Chinese software.

Privacy en veiligheid

Toch is het belangrijk dit te overwegen bij het installeren van applicaties afkomstig uit China. Recent heeft een Oostenrijkse privacyorganisatie genaamd None of your Business een klacht ingediend tegen verschillende apps zoals TikTok en e-commerce webshop Temu. Daarbij beweren zij dat smartphonefabrikant Xiaomi toegeeft dat de Chinese overheid op grote schaal gebruikersgegevens opvraagt[10]. Reuters rapporteerde echter dat de Chinese overheid deze bewering ontkent en aangeeft nooit op onwettelijke manier data te verzamelen of onwettelijk verkregen data op te vragen[11]. Het blijft hoe dan ook een risico omdat Chinese bedrijven zich niet aan dezelfde regels hebben te houden als Europese en Amerikaanse bedrijven wat betreft privacy en transparantie, en dat de Chinese overheid mogelijk verzoeken voor informatie indient die niet (kunnen) worden geweigerd.

We tasten met Chinese apps al snel in het duister tasten naar wat er echt gebeurt. In het geval van DeepSeek weten we echter zolang de app open source blijft precies wat er gebeurt. Is dat genoeg om de app toegang te geven tot potentieel gevoelige of waardevolle gegevens? Behalve privacy overwegingen met betrekking tot de Chinese overheid kan de cyberveiligheid van de startup ook een probleem zijn, maandag werd het namelijk tijdelijk onmogelijk voor nieuwe gebruikers om toegang te krijgen tot DeepSeek door toedoen van een cyberattack[12]. Wellicht is DeepSeek nog een te onzekere propositie voor bedrijven. Als DeepSeek een overweging is lijkt het tenminste verstandig om een exit-strategy paraat te hebben, iets dat wellicht altijd aan te raden is met betrekking tot AI.

DeepSeek als een waarschuwing

DeepSeek zal niet de laatste grote verassing zijn die een verandering in het AI landschap teweeg brengt. De grote gevolgen voor de beurs en aandacht in de media tonen aan hoe iedere verstoring enorme effecten kan hebben als het gaat om een jonge en veranderlijke technologie zoals AI, waar tegelijkertijd dagelijks miljoenen mensen gebruik van maken. ChatGPT verwerkt meer dan een miljard prompts per dag en deze aantallen blijven stijgen. Kan OpenAI de energiekosten blijven bijhouden als het tegelijkertijd blijft investeren in sterkere en zwaardere modellen? Donderdag lag ChatGPT er enkele uren uit met grote ophef op sociale media als gevolg. Een dergelijke uitval gebeurde ook in december[13]. 

In ons vorige artikel werd deskilling als gevolg van AI technologie genoemd, wat als we daardoor geheel afhankelijk worden van de technologie om ons werk te kunnen doen? Op langere termijn is dat misschien wel onvermijdelijk, maar voorlopig is het riskant om een te grote afhankelijkheid van AI te laten ontstaan binnen een organisatie. We kunnen er niet op rekenen dat wat vandaag waar is morgen nog steeds geldt. Het effect van DeepSeek op de markt toont de volatiliteit aan van het AI landschap. Hoe meer mensen afhankelijk zijn van AI, hoe groter de impact van een dergelijke onverwachte verstoring. Daarom is het cruciaal om als organisatie ervoor te zorgen dat het beleid rondom AI ook voor wendbaarheid zorgt, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat de AI ook lokaal kan functioneren in plaats van afhankelijk te zijn van overzeese datacenters, een mogelijkheid die door DeepSeek meer aandacht zal krijgen. 

[1] https://nos.nl/artikel/2553464-goedkope-chinese-chatbot-veroorzaakt-koersdaling-nederlandse-chipindustrie

[2] De H800 is een minder krachtige versie van de H100 die speciaal ontworpen is voor de Chinese markt om te voldoen aan Amerikaanse export restricties naar China. Sinds einde 2023 wordt de export van de H800 naar China ook niet meer toegelaten. https://www.cnbc.com/2023/10/17/us-bans-export-of-more-ai-chips-including-nvidia-h800-to-china.html

[3] https://www.livemint.com/ai/artificial-intelligence/scale-ai-ceo-alexandr-wang-claims-deepseek-hides-50-000-nvidia-h100-chips-stockpile-elon-musk-reacts-11738062626511.html

[4] https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/what-is-deepseek-why-is-it-disrupting-ai-sector-2025-01-27/

[5] https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2025/01/29/deepseek-panic-live-updates-openai-and-microsoft-reportedly-probing-deepseek-used-their-data-for-training/

[6] https://www.businessinsider.nl/nvidia-tumbles-and-tech-stocks-slide-premarket-as-chinas-deepseek-spooks-ai-investors/

[7] https://www.businessinsider.com/deepseek-compute-jevons-paradox-demand-market-ai-stocks-nvidia-chatgpt-2025-1?international=true&r=US&IR=T

[8] Nvidia’s programmeerplatform en -taal genaamd CUDA is de basis van de meeste bestaande AI modellen. In het geval van DeepSeek is echter uit onderzoek gebleken dat er deels op een dieper niveau is geprogrammeerd om de indrukwekkende optimalisatie te bereiken. Klik op de volgende link voor meer technische informatie: https://www.tomshardware.com/tech-industry/artificial-intelligence/deepseeks-ai-breakthrough-bypasses-industry-standard-cuda-uses-assembly-like-ptx-programming-instead

[9] https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2025/01/29/deepseek-panic-live-updates-openai-and-microsoft-reportedly-probing-deepseek-used-their-data-for-training/

[10] https://noyb.eu/en/tiktok-aliexpress-shein-co-surrender-europeans-data-authoritarian-china

[11] https://www.reuters.com/technology/china-denies-requiring-companies-individuals-give-data-unlawful-manner-2025-01-17/

[12] https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/chinese-ai-startup-deepseek-overtakes-chatgpt-apple-app-store-2025-01-27/

[13] https://techcrunch.com/2025/01/23/chatgpt-suffered-a-major-outage-this-morning-but-openai-says-its-back-up/