De overheid heeft nauwelijks inzicht in buitenlandse investeringen en daar moet met de zogenoemde Wet vifo verandering in komen. Op 30 juni 2021 is het wetsvoorstel Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet vifo) ingediend bij de Tweede Kamer. Met deze wet wordt er een veiligheidstoets ingevoerd voor bedrijven die belangrijk zijn voor de nationale veiligheid. In dit artikel wordt uiteengezet wat de veiligheidstoets concreet inhoudt en op welke manier de nationale veiligheid ermee wordt gewaarborgd.
Voor wie gaat de Wet vifo gelden?
De veiligheidstoets zal gaan gelden bij een eventuele overname door of investering van een buitenlandse partij, een investeerder met een crimineel verleden of een financieel instabiele werver. Het gaat vooral om buitenlandse investeringen en andere verwervingsactiviteiten in twee soorten ondernemingen: vitale aanbieders en bedrijven die beschikken over sensitieve technologie.
Vitale aanbieders zijn bedrijven die van essentieel belang zijn voor het functioneren van de Nederlandse samenleving. Uitval of verstoring van deze bedrijven zou tot maatschappelijke ontwrichting en veiligheidsrisico’s kunnen leiden. Voorbeelden van vitale aanbieders zijn lucht- en scheepsvaartmaatschappijen, drinkwaterleveranciers, energiebeheerders en telecomproviders.
De tweede soort onderneming waar de veiligheidstoets voor geldt, betreft ondernemingen met sensitieve technologieën. Deze ondernemingen beschikken over informatie en kennis omtrent technologieën die gevolgen kunnen hebben voor de nationale veiligheid. Volgens het wetsvoorstel wordt onder sensitieve technologie verstaan: militaire goederen en 'dual use' producten (producten die voor zowel militaire als civiele doeleinden gebruikt worden) waarvan de uitvoer vergunning plichtig is.
Er is onder de vitale aanbieders momenteel al een wettelijke investeringstoets in de telecommunicatie-, elektriciteits- en gassector, maar de Wet vifo zorgt ervoor dat er een toets komt voor alle bedrijven waar wijzigingen van zeggenschap een risico opleveren voor de nationale veiligheid.
Invulling van Wet vifo in de praktijk
Als bovengenoemde bedrijven activiteiten uitvoeren die binnen het bereik van de Wet vifo vallen, dan moeten zij een voorgenomen investering, fusie of overname vooraf melden bij het Bureau Toetsing Investeringen (BTI) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dat bureau beoordeelt vervolgens of er een risico ontstaat voor de nationale veiligheid. Als dat het geval is, kan het BTI voorwaarden aan een investering verbinden of de investering in het uiterste geval verbieden. Er geldt een verbod op het uitvoeren van de verwervingsactiviteit tot de beoordeling van de melding is afgerond.
Het wetsvoorstel beoogt drie risico’s voor de nationale veiligheid te ondervangen:
- Het ontstaan van ongewenste strategische afhankelijkheden;
- de aantasting van de continuïteit en weerbaarheid van vitale processen; en
- de aantasting van de integriteit van kennis en informatie
Het moment van intreden van de wet is vooralsnog onduidelijk, maar naar verwachting zal dit nog even duren. Het wetsvoorstel vormt nu al een aandachtspunt voor de ondernemingen die betrokken zijn, aangezien de regels uit het wetsvoorstel bij inwerkingtreding zullen terugwerken tot 8 september 2020.
Bronnen:
