Cryptomunten schieten als paddenstoelen uit de grond. In 2021 werden er maar liefst vijfduizend nieuwe cryptomunten op de markt gebracht, meldt het Ierse Crypto Parrot. De vraag rijst dan ook; hoe komen deze projecten aan hun vermogen? De afgelopen tijd maken projecten vaak gebruik van een zogenaamde Initial Coin Offering (ICO). ICO’s zijn een vorm van crowdfunding die bedrijven gebruiken om kapitaal aan te trekken. Maar wat zijn ICO’s precies en welke risico’s zijn hieraan verbonden?
Wat zijn Initial Coin Offerings (ICO’s)?
Een ICO is een vorm van financiering, die gezien kan worden als een kruising tussen crowdfunding en een beursgang. Investeerders kunnen via handelsplatformen unieke crypto ‘tokens’ kopen als investering in een project. Het is een manier om een cryptoproject te financieren. Met deze tokens krijgt de investeerder toegang tot bepaalde functies van een project. Er worden vaak lucratieve beloftes gemaakt en er staan genoeg voordelen tegenover. In principe lijkt het op de strategie van Kickstarter, waar kopers bij hun aankoop veel extra’s en voordelen beloofd worden. Investeren in ICO’s kan enorm rendabel zijn, maar het brengt ook een hoop risico’s met zich mee, zoals men wel vaker tegenkomt in de crypto wereld.
De risico’s van ICO’s
In tegenstelling tot IPO’s (Initial Public Offering), waar strenge wetten en regelgevingen gelden, zijn ICO’s in de meeste gevallen ongereguleerd. Het lanceren van een cryptoproject en kapitaal ophalen door middel van een ICO, is in principe voor iedereen mogelijk. Een dergelijk lucratieve en ongereguleerde manier van zakendoen trekt helaas kwaadwillenden. Ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) erkent de risico’s van ICO’s. In 2017 heeft zij een waarschuwing gepubliceerd over de risico’s van ICO’s.
Risico: cryptoscams
Het komt vaak genoeg voor dat kopers van tokens bij een ICO slachtoffer worden van een exit-scam, in crypto-jargon ook wel een rugpull genoemd. In 2021 is er voor 2.8 miljard dollar buit gemaakt middels deze rugpulls volgens Chainanalysis, een initiatief dat de Blockchain analyseert. Bij een rugpull trekt de ‘scammer’, het brein achter de munt, alle liquiditeit uit het project. Dit maakt het project niet alleen waardeloos, het zorgt er ook voor dat investeerders hun tokens niet meer kunnen verkopen.
Een andere veel voorkomende vorm van een cryptoscheme is de zogenaamde ‘pump en dump’. In deze vorm van oplichting accumuleren de oplichters in een korte fase van een project heel veel munten. Vervolgens wordt veel ophef en aandacht rondom de munt veroorzaakt, bijvoorbeeld door influencers en/of betaalde advertenties. Door deze aandacht wordt de munt vaker verhandeld en zal de prijs omhoog gedreven worden. Zodra de prijs later een hoogtepunt bereikt, verkopen de scammers in een korte periode een groot deel van hun munten. Hierdoor daalt de koers enorm en blijven investeerders achter met een verlies.
Risico: gebrek aan transparantie
In beide voornoemde gevallen zijn er vaak al ‘red flags’ te bekennen in de fase voorafgaand aan de scams. Bij dergelijke projecten zijn de ontwikkelaars van de ICO’s niet transparant als het gaat om de informatie die zij aan de investeerders verstrekken. Belangrijke informatie zoals de risico’s van het project, de rechten van de investeerders, of manieren hoe de financiering zal worden gebruikt is soms niet of niet volledig beschreven. Ook zijn de personen achter ICO’s vaak anoniem en daardoor niet bekend voor investeerders en toezichthouders. Dit maakt het voor investeerders moeilijk om de legitimiteit van ICO’s te beoordelen. Het gebrek aan transparantie vormt een hinder voor een efficiënte prijszetting van de tokens.
Daarnaast zorgt het gebrek aan transparantie ervoor dat mensen de risico’s niet goed kunnen afwegen. In volatiele tijden voorafgaand aan een rugpull of een dump zullen investeerders hierdoor ongeïnformeerd deelnemen aan een ICO. Bij een groot handelsvolume zal de munt stijgen in de ranglijst op handelsplatformen. Wanneer investeerders de munt en diens volatiliteit zien, treedt de kans op dat zij bang zijn om de boot te missen, in crypto termen noemt men dit FOMO (Fear Of Missing Out). De investeerders die in deze periode zijn ingestapt zullen, zonder eigen gedegen onderzoek, naar alle waarschijnlijkheid ook slachtoffer zijn van de verliezen ten gevolge van de scam.
Risico: ambities worden niet waargemaakt
Een ander risico van een ICO is dat het lang kan duren voordat het project gelanceerd wordt. Tussen het moment dat er tokens verkocht worden tot het moment van lanceren kan soms jaren aan ontwikkeling zitten, net als bij sommige Kickstarter-projecten het geval is. Verder is de markt van cryptoprojecten een markt met veel concurrentie, daarom kan er in de tussentijd een nieuwe cryptomunt met dezelfde beloftes en doeleinden ontwikkeld zijn. Het is daarom verstandig om een ‘roadmap’ van een ICO goed in de gaten te houden. Indien het project de beoogde prestaties waarmaakt en haar doelen bereikt, kan dit vertrouwen wekken bij de investeerders. Indien doelen structureel niet behaald worden of veel te ambitieus zijn, kan dit gezien worden als een red flag, een reden om niet in het project te stappen.
Regulering
Inmiddels is het voor overheidsinstanties duidelijk dat de cryptosector regulering behoeft. Net als in de rest van de financiële sector moeten investeerders beschermd worden tegen frauduleuze handelspraktijken en oneerlijke projecten. In verschillende landen zijn er dan ook al sancties in werking met betrekking tot het reguleren van ICO’s. Zo zijn ICO’s specifiek verboden in Zuid-Korea en China.
De AFM heeft nog geen regulering aangekondigd voor ICO’s in Nederland. Wel laat de AFM weten zich op Europees niveau in te zetten om meer duidelijkheid te verschaffen over de status en risico’s van ICO’s. Dit gebeurt via de European Securities and Markets Autority (ESMA). De kans dat de AFM in de toekomst regulering zal voorstellen is goed denkbaar. De AFM heeft immers verklaard dat zij de risico’s van ICO’s zo substantieel acht, dat zij van mening is dat ICO’s op dit moment niet geschikt zijn voor particuliere investeerders. Een duidelijk zicht op regulering is er echter nog niet.
Conclusie: DYOR (do your own research)
Om de risico’s voor jezelf als investeerder te beperken is het vooral belangrijk dat je onderzoek doet naar de achtergrond van het betreffende project. Denk hierbij aan de volgende vragen: Wie is de bedenker achter dit project? Is dit een persoon met een erkende financiële en/of blockchain achtergrond? Wat is de roadmap van het project? Zijn de ambities en beloftes haalbaar? Gedegen onderzoek is erg verstandig bij het instappen bij een ICO.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Martijn Anbeek.
Bronnen:
