Alweer editie 13 van het jaarcongres ‘De aanpak van witwassen’ boordevol interessante sprekers, actualiteiten en discussies, en Riskworld was erbij. In dit artikel lees je over enkele hoogtepunten van het congres in thema’s.
FTAF-bezoek en internationale ontwikkelingen
Witwassen, terrorismefinanciering en andere financiële criminaliteit gaan verder dan de landsgrenzen en daarom is integrale aanpak met de andere EU-landen en daarbuiten uiterst belangrijk. In een waardevolle bijdrage van Zosha Zuidema van het Ministerie van Justitie en Veiligheid werd duidelijk dat er nog ernstige tekortkomingen zijn in de bancaire sector, niet alleen in Nederland maar in de hele Europese Unie. Wat er nog meer schort aan de aanpak in Nederland, zal naar voren komen in het verslag van het Financial Action Task Force (FATF) naar aanleiding van het bezoek van afgelopen zomer.
Europees zijn er aanvullende maatregelen genomen zoals het uitfaseren van het 500 eurobiljet, aanvullende regelgeving rondom crypto valuta, limiet van €3.000,- stortingen voor handelaren, verbeteren van de transparantie en versterken van toezicht. Dit laatste zal leiden tot meer controle en toezicht op financiële instellingen op EU-niveau en zal wordt uitgevoerd door de nieuw op te richten Authority Anti-Money Laundering (AMLA).
Lichtpuntjes voor de Nederlandse aanpak van criminele geldstromen is dat eind november de nieuwe UBO-wetgeving voor trustkantoren is aangenomen in de Tweede Kamer. Met betrekking tot het verwijzingsportaal bankgegevens (VB/BDRP) loopt Nederland zelfs voorop. Na implementatie van fase 1 in heel Europa, is Nederland nu zover om fase 2 te implementeren waarbij ook saldo en transactiegegevens van alle klanten binnen 20 seconden beschikbaar zijn voor de opsporingsdiensten.
Witwasbestrijdingen en privacybescherming
De vraag die wel vaker naar voren komt, is: Wanneer mag ik gegevens niet verwerken in het kader van de AVG en bescherming van de privacy, en wanneer moet je het vastleggen en delen in het kader van de Wwft ter voorkoming van economische criminaliteit? In de basis kunnen we terugvallen op de wettelijke grondslag. Maar in het verhaal van Marta Borrat i Frogola wordt duidelijk dat de praktijk soms weerbarstiger is. De NVB heeft een expertpoule opgezet om deze vraagstukken te bespreken (denk aan tipping off risico en ‘gaming the system’). Ook op Europees niveau bij de European Data Protection Board (EDPB) wordt dit verder onderzocht. Ondanks dat de oplossing niet voorhanden is, is het advies om bij de ontwikkeling van (bank)processen al in een vroeg stadium de privacy officer te betrekken.
Trustdienstverlening, twee kanten van het verhaal
Diverse sprekers belichtten de trustsector op verschillende manieren. De handhavende kant versus de uitvoerende kant en de theorie versus de praktijk.
De heer Melis van der Wulp van Libertas advocaten gaf een theoretische uiteenzetting over het verschil tussen legale en illegale trustactiviteiten. Daarbij introduceerde hij de term virtueel trustkantoor, wat weliswaar geen officiële term is, maar wel duidelijkheid gaf over welke constructies worden opgezet in de trustwereld. Om erachter te komen of er sprake is van een illegaal trustkantoor, zijn er drie vragen die gesteld moeten worden; 1) is er sprake van trust dienstverlening? 2) is het een trustkantoor (in de definitie)? En 3) is het trustkantoor vervolgens vergunning plichtig?
De praktijk van de trustsector werd belicht door Diederik Ruiter van internationaal trust services BV. in een voordracht over financieel toezicht op de trustsector. Want de trustkantoren als wtt-poortwachters hebben een moeilijke rol, waarbij ze met een complexe open maatstaf deze rol moeten invullen, terwijl deze poortwachters vervolgens van achteren worden aangevallen door de toezichthouders. Ook ervaart de heer Ruiter een soort tegenstrijdigheid vanuit de overheid, waarbij bijvoorbeeld aan de ene kant de gemeente Amsterdam een superjacht-bouwer probeert aan te trekken, terwijl de trustsector deze constructie met een complex normenkader moet organiseren.
Het verhaal van de heer Ruiter was sterk en gaf een heldere inkijk vanuit de trustsector bezien. Met kritische opmerkingen over de toezichthouder en onwerkbare administratieve verplichtingen.
Van Panama papers naar Pandora papers
Johan Leupen van het Financiële Dagblad gaf in de afsluiting een achtergrondverhaal over het journalistieke onderzoek van de Pandora Papers. In een samenwerking met verschillende Nederlandse journalisten en het internationale ICIJ werden bijna 12 miljoen files onderzocht naar constructies van witwassen, criminele geldstromen en dubieuze constructies. Ten opzichte van de Panama Papers waren de resultaten voor Nederland minder spannend, ondanks de ruim 41.000 documenten waarin Nederland werd genoemd. Wat is de volgende lek? Peru Papers? Philippine Files? Of Delaware Documents?
Ook geïnteresseerd in het thema ‘Voorkomen van witwassen en terrorisme financiering’? Houd onze eventkalender in de gaten of bekijk de website van Kerckebosch voor het eerstvolgende jaarcongres witwassen.
