De risico’s van ruimtetoerisme

Met een raket op vakantie, hoe veilig is dat?

Afgelopen zondag vertrok multimiljardair Richard Branson in zijn eigen raket naar de rand van de ruimte. Zijn bedrijf, Virgin Galactic, wil vanaf volgend jaar zulke vluchten naar de (rand van de) ruimte aanbieden aan het (rijke) publiek. Ook Amazon-oprichter Jeff Bezos zal binnenkort naar de ruimte reizen met een raket ontwikkeld door zijn bedrijf, Blue Origin. Hoewel de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA toestemming heeft gegeven voor beide vluchten, is ruimtetoerisme niet zonder risico’s. Waar astronauten jarenlang getraind zijn om naar de ruimte te reizen, kunnen ‘gewone’ mensen mogelijk vanaf volgend jaar al op ruimtereis. Hoe risicovol is dat?

Risico’s van de raket

Inherent aan de ruimtevaart is het risico op technische mankementen van de raket. Bij vliegtuigen is de kans op problemen minimaal, maar over de ruimtevaart is op wetenschappelijk gebied een stuk minder bekend en dat kan leiden tot onvoorziene gevaren. Als een onderdeel van de raket stopt met werken of afbreekt, dan kan dat serieuze gevolgen hebben. Zo kan het voorkomen dat de lucht verdwijnt uit de cabine en er een gebrek aan zuurstof ontstaat. Maar er is ook een risico op het compleet neerstorten van de raket. Dat is niet alleen fataal voor de inzittenden, maar zorgt ook voor gevaarlijke situaties voor het leven op aarde.

Op 31 oktober 2014 werd er een testvlucht gemaakt met een SpaceShipTwo, een ruimtevaartuig ontwikkeld door een joint-venture van Virgin Galactic (het bedrijf van Richard Branson) en Scaled Composites. Toen de raketmotor op volle kracht draaide, klapten de afremsystemen voortijdig uit. Als gevolg daarvan viel het ruimtevliegtuig uit elkaar. Daarbij overleed de co-piloot, Michael Alsbury, en raakte de gezagvoerder zwaargewond.

Gezondheidsrisico’s

Naar de effecten van ruimtereizen op het menselijk lichaam zijn vrij weinig studies uitgevoerd. In 2019 publiceerde NASA een artikel over een tweelingstudie, waarmee meer kennis is opgedaan over de effecten en risico’s. Tweelingstudies worden in de wetenschap wel vaker ingezet om twee verschillende situaties met elkaar te vergelijken, omdat tweelingen dezelfde genen hebben en verschillen daarom te wijten zijn aan de omgeving. Van een identieke tweeling verbleef de één een jaar in de ruimte, terwijl de ander op aarde bleef.

Lees meer...

Lees ook:
Risico's en luchtkwaliteit in NL

Er werden enkele opvallende observaties gedaan. Zo bleek dat het immuunsysteem niet werd aangetast en bij beide mannen op dezelfde manier bleef werken. Daarnaast werd opgemerkt dat de genexpressie veranderde tijdens de ruimtereis, mogelijk veroorzaakt door aanpassing aan een nieuwe omgeving. Een andere verklaring zou de blootstelling aan straling kunnen zijn. Toen de astronaut terugkeerde op aarde, waren een vertraging in cognitieve snelheid en verminderde nauwkeurigheid waarneembaar, wat een halfjaar aanhield. Het is onbekend of de duur van de ruimtereis daar invloed op uitoefent.

In elk geval is het van belang dat de ruimtetoeristen voorafgaand aan hun reis volledig gezond verklaard zijn. Onderliggende aandoeningen kunnen leiden tot gevaarlijke situaties en kunnen iemand fataal worden, bijvoorbeeld als de druk verandert.

Risico’s voor het milieu

Veel tegenstanders van het ruimtetoerisme dragen een argument aan over de schadelijke effecten op het milieu. Er is nog niet voldoende onderzoek gedaan om daar harde uitspraken over te doen, maar verschillende onderzoekers tonen met de resultaten van hun onderzoeken dat er wel degelijk sprake is van een negatieve invloed op het milieu. Martin Ross stelt dat raketlanceringen verantwoordelijk zijn voor 1% van de totale afbraak van de ozonlaag die kan worden toegeschreven aan menselijke oorzaken. Wanneer het aantal raketlanceringen toeneemt, zal het percentage ook steeds groter worden.

Ondanks alle risico’s, zitten er ook zeker voordelen verbonden aan ruimtetoerisme. De belangrijkste hiervan is de vooruitgang van de technologie en de wetenschap. Door ruimtevaarten komen we op aarde steeds meer te weten over zowel technologie als het menselijk lichaam. Daarnaast wordt door verschillende astronauten aangedragen dat het voor de mens een enorm waardevolle ervaring kan zijn om de aarde vanuit de ruimte te bekijken. Edgar Mitchell, die met Apollo 14 naar de maan vloog, zei daar het volgende over: “Ons leven is al in de ruimte, de aarde is een ruimteschip. Dat perspectief bestaat nog niet in onze maatschappij.”

Bronnen:

Gepubliceerd in Risicomanagement

Geschreven op 18 Augustus 2022 door