De risico’s van te veel schermtijd

Het is inmiddels een begrip geworden: schermtijd. Steeds meer zijn we bezig met hoe vaak en hoe lang we onze beeldschermen gebruiken. Met de technologische vooruitgangen worden smartphones nu ook ingezet als camera, portemonnee, agenda, navigatiesysteem, rekenmachine, fotoalbum, wekker en vele andere functies. Mobiele telefoons houden jouw gebruik bij en geven elke week een overzicht van de hoeveelheid tijd die je hebt doorgebracht achter het scherm. Maar hoe slecht is schermtijd eigenlijk? Vanaf wanneer is het schadelijk?

Richtlijnen en adviezen over de hoeveelheid schermtijd onder volwassenen zijn vaak niet officieel en lopen erg uiteen. Voor kinderen heeft de World Health Organization (WHO) wel een advies uitgebracht. Zo wordt het afgeraden om kinderen jonger dan één jaar naar een scherm te laten kijken en bovendien is het niet gezond voor kinderen onder de vijf om langer dan een uur per dag schermtijd te krijgen.

Wat is er zo schadelijk aan schermtijd? We zetten de risico’s op een rij.

Schermtijd is een risicofactor voor overgewicht. Dat komt vooral doordat je met bankhangen zeer weinig calorieën verbrandt. Bovendien hangt dit vaak samen met de consumptie van ongezonde snacks en dranken, waardoor het risico nog verder toeneemt. Tijdens het kijken van video’s of surfen op het internet kunnen advertenties getoond worden voor consumptiegoederen met veel vet en suiker.
Schade aan de ogen als gevolg van te veel schermtijd. De ogen kunnen gaan branden en tranen. Schermtijd kan leiden tot wazig zicht of zelfs dubbel zicht. Dit komt doordat de oogspieren zeer snel vermoeid raken achter een beeldscherm, vooral wanneer dit beeldscherm dicht bij de ogen is (zoals een mobiele telefoon). Bijziendheid (myopie) is een veelgehoord gevolg van te veel blootstelling aan een scherm. Dit wordt namelijk veroorzaakt doordat er te veel wordt gefocust op een punt dichtbij (het scherm). Voor jonge kinderen zijn er extra risico’s. Zij kunnen het licht nog niet goed filteren, waardoor het felle led-licht van beeldschermen schadelijk kan zijn voor de ooglens.
Schermtijd kan resulteren in slaapproblemen. Normaal gesproken maakt het lichaam melatonine aan op het moment dat je gaat slapen, waardoor je suf wordt en gemakkelijk in slaap valt. Door te veel blootstelling aan beeldschermen wordt de aanmaak van melatonine verhinderd. De gevolgen van slaapgebrek en -problemen zijn uiteenlopend. Zo kan het een invloed uitoefenen op het concentratievermogen en de stemming.
De stemming kan ook op andere manieren ernstig beïnvloed worden door overmatig beeldschermgebruik. Mensen kunnen het contact verliezen met het echte leven, waarbij vooral jongeren de sociale verbinding missen. Dit kan leiden tot eenzaamheid, depressie, een negatief zelfbeeld en een vermindering van de schoolprestaties.
Een telefoonverslaving kan optreden bij blootstelling aan beeldschermen. Het lichaam maakt namelijk dopamine aan en dat is een zeer belangrijke stof bij het ontwikkelen van verslavingen.
Ook de nek en rug kunnen de gevolgen van overmatig beeldschermgebruik voelen. Dit komt doordat je tijdens het kijken op beeldschermen (televisie, laptop, telefoon et cetera) vaak onderuitgezakt of juist voorovergebogen zit. De nek en rug raken dan overbelast.
Daarnaast gaat schermgebruik vaak samen met het gebruik van oortjes of een koptelefoon. Dit kan bij langdurige blootstelling (ook al is het aantal decibel onder de norm) leiden tot gehoorschade.

Het is dus belangrijk om bewust om te gaan met beeldschermen, vooral voor kinderen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door wekelijks bij te houden hoeveel tijd je besteedt achter een scherm en doelen te stellen voor de weken erop. Ook kan het nuttig zijn om vast te stellen aan welke app je de meeste tijd kwijt bent en hierin manieren zoeken om te minderen. Daarnaast is het belangrijk om op je houding te letten, je ogen te laten rusten en tussendoor voldoende te bewegen. Telefoongebruik voor het slapengaan wordt afgeraden.

Bronnen:

Gepubliceerd in Risicomanagement

Geschreven op 8 Juni 2021 door