Een autostuur van een kan ook een wapen zijn, zonder dat je het weet
Bij het woord wapen denken de meeste mensen aan iets met metaal en waar je mee kan schieten. Er zijn echter veel verschillende soorten en gradaties. Ook zonder dat je het weet kan je meewerken aan de ontwikkeling van een wapen. Dat is de reden waarom bedrijven goed op moeten passen als ze zakendoen met organisaties gelieerd aan (de ontwikkeling van) wapens. Omdat bepaalde financiële instellingen daar niets mee te maken willen hebben, is hier extra toezicht op. Ook vanuit de wet moet er extra aandacht zijn. Waarom doen ze dat? Wat mag wel en wat mag niet?
De sector
De wapensector is een ruime sector. Niet alleen bedrijven die pistolen maken hebben hiermee te maken, maar ook bedrijven die onderdelen hiervoor leveren en assisteren aan de ontwikkeling hiervan. Ontwikkel je bijvoorbeeld een pistool, tank, onderzeeboot, munitie of bunker, dan is het logisch dat je in de sector actief bent. Dit wordt door sommige banken ook uitgebreid als er sprake is van een toeleverancier. Hiervan is sprake als je een deel van een product maakt dat vervolgens gebruikt wordt in de productie. Hierbij valt zelfs te denken aan software dat machines aanstuurt, of dat je helpt in de ondersteuning van onderhoud aan defensiemateriaal of de verkoop ervan. Samenvattend zijn dit leveranciers, producenten en ondersteunende diensten voor bedrijven die wapens produceren of Defensie. Een stuur van een auto dat gebruikt kan worden in een legerjeep kan dus gezien worden als onderdeel van een wapen. Ook een webshop in accessoires en uitrusting voor wapens, is onderdeel van deze sector. Een onderdeel van een sportvliegtuigje dat ook gebruikt kan worden voor gevechtstoestellen is dus ook ineens een potentieel onderdeel van een wapen.
Niet alles is een wapen
Sommige wapens vallen tussen het wal en het schip. Zo is een zwaard om mee te vechten wel een wapen, maar een decoratiezwaard misschien weer niet. Zo is olie voor motoren geen wapen, maar als je die verkoopt aan een producent voor tanks, dan schuurt het er dicht tegen aan (zonder olie in de motor is een tank waardeloos). Hierbij is het de vraag of een product als dual-use ingezet kan worden of niet. Een dual-use is bijvoorbeeld koelmiddel voor een apparaat, dat gebruikt kan worden voor het koelsysteem van een raket. Een zware drone is goed om mee te filmen, maar kan ook ingezet worden voor aanslagen of andere militaire doeleinden, dan is het aan te merken als dual-use.
Zolang het enkel gebruikt wordt voor toepassingen die niet gelieerd zijn aan defensie of wapenhandel, kan het dual-use risico worden geminimaliseerd door bijvoorbeeld gebruik te maken van eind-user statements. Hierbij verklaart de kopende partij waarvoor hij het product aangeschaft en wat hij ermee doet.
Lever je aan ministeries van Defensie ( NAVO) of aan gerenommeerde partijen in de wapenhandel, heb je hiermee goede afspraken gemaakt, dan is dit zeker toegestaan. Wel moet je zelf zorgen dat de afspraken die gemaakt zijn worden vastgelegd.
Wat zijn de risico’s?
Het belangrijkste risico is een negatief imago wat bedrijven aan de relatie over kunnen houden. Daarnaast is het corruptierisico aanwezig. Niemand wil in relatie gebracht worden met wapens die vervolgens gebruikt worden door criminelen of landen met een dubieus imago. Als een aanslag gepleegd wordt met een ontsteker die jij verkoopt op je website, dan heb je als bedrijf wel wat uit te leggen en kan bijna niets je reputatie nog redden.
Bij grotere aankopen vormt corruptie een risico. Beïnvloeding van personen of bedrijven door middel van persoonlijk gewin, komt vaker voor als er zaken gedaan worden met bijvoorbeeld overheidsdiensten en ministeries. Sommige bedrijven zoeken de grenzen op van wat wel en niet toegestaan is om deze grote order binnen te slepen.
Wat kan je als bedrijf doen?
- Kennis van je klanten vergaren, weten wat ze met je producten gaan doen.
- Selectief omgaan met afnemers en nieuwe klanten, laat deze ook screenen
- Ontwikkel een end user statement en maak duidelijke afspraken
- Maak gebruik van exportvergunningen vanuit de douane
- Stel een anti-corruptiebeleid op voor je organisatie
- Wees open tegenover je bank met welke organisaties je handelt
- Vraag advies van een compliance expert als je extra zekerheid wenst
Bron: (foto) Unsplash