Merk, model of tekening; registreren?

Auteursrecht

Het auteursrecht beschermt werken van letterkunde, wetenschap of kunst. De Auteurswet bepaalt dat de maker van een werk het recht heeft dit werk te openbaren of te vereenvoudigen, anderen dus niet. Een Engelse term voor auteursrecht is ‘copyright’, te herkennen aan ©. De maker van een werk, de auteur, mag als enige beslissen over de exploitatie van de werken die hij heeft gecreëerd. Daarnaast worden ze beschermd tegen misbruik door anderen.

Auteursrecht ontstaat vanzelf, dit hoef je niet aan te vragen of te registreren. Wanneer iemand auteursrecht heeft, heeft iemand het recht om het beschermde werk openbaar te maken en het alleenrecht om te vereenvoudigen.

Octrooirecht

Een octrooi is een exclusief recht op een uitvinding waarmee een ander verboden kan worden de uitvinding commercieel toe te passen in een bepaald rechtsgebied, voor een bepaalde periode. Een octrooi of patent beschermt jouw uitvinding op een technisch product of proces. Wie een octrooi heeft, kan een ander verbieden die uitvinding na te maken, te verkopen, of in te voeren.

Om voor octrooibescherming in aanmerking te komen, moet er sprake zijn van een technische uitvinding. Onder technische uitvinding wordt verstaan een product of werkwijze op alle gebieden van de techniek. Die uitvinding moet voldoen aan drie materiële voorwaarden:

• Nieuwheid;
• Inventiviteit;
• Industriële toepasbaarheid.

Een octrooi beschermt geen diensten, natuurwetenschappelijke theorieën, rekenmethoden, ideeën zonder duidelijke uitwerking en esthetische vormgevingen. Daarop kunnen wel andere beschermingsvormen bruikbaar zijn, zoals het auteursrecht, het modellenrecht of het merkenrecht.

Hoe registreer je een merk of model?

Zoals net besproken hoef je auteursrecht niet te registeren, maar het merkenrecht ontstaat niet vanzelf. Je kan de registratie van een merk zelf aanvragen via BBIE of laten doen door een merkengemachtigde of gespecialiseerde advocaat.

Het is verstandig om na te gaan of de merknaam die je wilt registreren, al door iemand anders is geclaimd. Je kunt dit doen door het online merkenregister te raadplegen op de website van BBIE of een merkengemachtigde een onderzoek te laten doen naar bijvoorbeeld de risico’s van oudere merknamen et cetera.

De wet geeft een aantal gevallen waarin de registratie wordt geweigerd:

1. Wanneer het teken beschrijvend is;
2. Wanneer het teken onderscheidend vermogen mist;
3. Wanneer het teken misleidend is;
4. Wanneer het teken een vlag, wapen of ander officieel embleem is;
5. Het vormmerk overlapt met andere intellectuele eigendomsrechten;
6. Wanneer het teken in strijd is met openbare orde en goede zeden.

Houd bij de registratie van een merk hier rekening mee. De registratiekosten krijg je niet terug wanneer het BBIE je aanvraag afkeurt.

Een merknaam moet producten en diensten onderscheiden van die van de concurrent. Dat kan niet als de merknaam te algemeen is. Volgens het Europese Hof van Justitie heeft een samenstelling opgebouwd uit verwijzende elementen alleen voldoende onderscheidend vermogen wanneer aan de samenvoeging een ongebruikelijke wending wordt gegeven in syntactische (zinsbouw) of semantische (betekenis van symbolen) zin.

Je kunt je merk laten vastleggen voor verschillende categorieën, ook wel klassen genoemd. Standaard kun je kiezen uit drie verschillende klassen. Het is belangrijk dat je de juiste klassen kiest; de categorieën die passen bij de waren (producten) en/of diensten waarvoor je het merk gebruikt of wilt gebruiken. Het BBIE maakt gebruik van de internationale standaardindeling, de Nice Classificatie, waarbij waren en diensten zijn ingedeeld in 45 klassen.

Je kunt je merk laten registreren voor de Benelux, de Europese Unie, een specifiek land of zelfs wereldwijd. Een wereldwijde registratie geeft je het recht om een merk internationaal te voeren. Het BBIE regelt enkel de merkregistraties in de Benelux, een internationaal merk wordt geregistreerd door de World Intellectual Property Organisation (WIPO) in Genève.

De merkinschrijving is tien jaar geldig en kun je iedere tien jaar verlengen. Als je merk eenmaal geregistreerd is, wil je natuurlijk graag eigenaar blijven van het merk. Het is daarom verstandig om je merk te gaan gebruiken, anders kan het de status ‘vervallen’ krijgen. Daarnaast doe je er verstandig aan om goed in de gaten te houden welke nieuwe merken er worden geregistreerd zodat je tijdig kunt optreden wanneer iemand anders jouw merk op de een of andere wijze aantast.

Waarom is merkbescherming belangrijk?

Een merk is het visitekaartje van het bedrijf. Aan de naam herkennen anderen de producten of diensten, denk bijvoorbeeld aan grote bedrijven als Philips maar ook kleinere ondernemingen.

Zonder een registratie van een merk kun je geen stappen ondernemen tegen concurrenten die het merk misbruiken (namaak en piraterij) of gebruiken waardoor er verwarring kan ontstaan bij de consument of klant. Als ondernemer kun je nadeel ondervinden van een producent die andere producten en diensten verkoopt, waarvan het merk erg op het jouwe lijkt. Als het merk geregistreerd is, kun je in een dergelijke situatie bezwaar maken.

Na registratie kan het ®-teken gebruikt worden, dit wekt vertrouwen op bij klanten. Daarnaast is een merk een verhandelbaar recht. Het merk vertegenwoordigt een hogere economische waarde, die ten gelde gemaakt kan worden.

Alleen een inschrijving bij de Kamer van Koophandel in Nederland is niet voldoende. Die inschrijving geeft alleen recht op bescherming van de bedrijfsnaam of handelsnaam, maar niet op bescherming van het logo. Bovendien is de handelsnaam vaak alleen regionaal beschermd. Een automatische dekking in de Benelux of zelfs wereldwijd is niet vanzelfsprekend.

Is jouw merknaam veilig?