De populatiegerichte benadering wordt ook ingezet bij vaccinatieprogramma’s. De gehele bevolking krijgt een vaccinatie, waarmee er op bevolkingsniveau een grote gezondheidswinst waar te nemen is. Toch is het verantwoorden van zo’n benadering enigszins problematisch, omdat het niet vast te stellen is welke individuen daadwerkelijk baat hebben gehad bij de vaccinatie. Het is immers niet bekend wie er zonder de vaccinatie ziek zou zijn geworden.
De afweging bij de preventieparadox
Bij het afwegen van een populatiegerichte benadering en een hoogrisicobenadering spelen ook andere factoren een rol. Zo is een belangrijke reden om niet te kiezen voor de hoogrisicobenadering het identificeren van de groep met een hoog risico onder de bevolking. Dit is namelijk in veel gevallen zeer lastig en bovendien niet kosteneffectief. Er zou dan bijvoorbeeld een programma in gang moeten worden gezet, waarbij huisartsen iedereen individueel screenen om vast te stellen welke personen een hoog risico hebben op ziekten als gevolg van tabaksgebruik. Dit kost veel geld en geeft geen garantie dat alle personen met een hoog risico ook daadwerkelijk worden opgespoord.
Maar ook de populatiegerichte benadering kent nadelen. Vooral de potentiële bijwerkingen of andere schadelijke gevolgen van een interventie kunnen een reden zijn om niet te kiezen voor deze benadering. Immers, er wordt dan een hele populatie blootgesteld aan een bijwerking, terwijl het overgrote deel van de populatie er geen baat bij zal hebben (omdat zij sowieso al niet ziek zouden worden). De afweging van kosten en baten resulteert dan in de keuze voor de hoogrisicobenadering of het stopzetten van de populatiegerichte benadering. Dit is een van de redenen geweest om de pokkenvaccinatie te beëindigen. En ook ethische aspecten spelen een rol bij de afweging: in hoeverre is het verantwoord en gerechtvaardigd om een gehele populatie een gedragsverandering op te leggen, terwijl maar een beperkt aantal mensen daar baat bij hebben?
Als je meer wil weten over de preventieparadox, dan biedt deze Youtube-video een heldere uitleg mét casestudy.
Bronnen:
- L.J. Gunning-Schepers over de preventieparadox
- Rijksoverheid over de maatregelen om roken te ontmoedigen
- Foto via Unsplash
