Vapen: Het gevaar en de risico´s

Een meerderheid van de Nederlandse bevolking is zich ervan bewust dat roken een van de meest ongezonde dingen is die gedaan kan worden. Roken is de belangrijkste vermijdbare oorzaak van ziekte en overlijden. In Nederland sterven jaarlijks meer dan 20.000 mensen aan de gevolgen van roken en meeroken. Mede daarom voert de overheid ook de campagne ‘Rookvrije generatie’. Deze campagne houdt in dat er op bepaalde openbare plekken niet meer gerookt mag worden. Hierbij kan gedacht worden aan sportterreinen, bushaltes, treinperrons.

Een op de vijf Nederlanders van 18 jaar en ouder rookte in 2021. Ongeveer driekwart van deze rokers rookt dagelijks. Dat is 15,2% van de algemene bevolking. In 2021 heeft minder dan een derde van de rokers in de 12 maanden daarvoor een serieuze poging ondernomen om te stoppen met roken. De meeste rokers hebben meerdere pogingen nodig om te stoppen.

Wat is vapen?

Vapen is een ander woord voor dampen, elektronisch roken en e-roken. E-roking wordt gedaan door middel van een elektronische sigaret (hierna e-sigaret). Een zogenoemde e-sigaret is bedoeld als een ‘gezonder’ alternatief voor het normale roken.

In 2004 verscheen de eerste e-sigaret op de Nederlandse markt. De meeste rokers van tabak zagen dit dan ook als een alternatief (lees: tussenstap) om te stoppen met roken. De meeste rokers van tabak roken vanwege de nicotineverslaving. De e-sigaret biedt dus een alternatief. Er kan met een e-sigaret wel een de nicotine behoeft worden voldaan, maar mensen hoeven zich niet zoveel zorgen te maken over typische rokersziektes, zoals longemfyseem of kanker. Echter blijkt dat de e-sigaret toch niet zo ’onschuldig’ is.

De e-sigaret is erg populair bij jongeren, omdat het een klein compact apparaat is en in veel verschillende smaken verkrijgbaar is, zoals mango, hazelnoot of aardbei.

Wat zijn de gezondheidsrisico’s van vapen?

De schadelijkheid van de e-sigaret op de lange termijn is nog onbekend. Dit komt omdat de apparaten simpelweg nog niet lang genoeg bestaan om er langdurig onderzoek naar te kunnen doen. Bovendien ontwikkelen longziekten, hart- en vaatziekten en kanker zich vaak langzaam. Er zijn wel steeds meer aanwijzingen dat de e-sigaret ook op korte termijn schade kan aanrichten, net als de tabakssigaret.

Lees meer...

Lees ook:
Het belang van slaap: wat u moet weten over goede nachtrust

De ingeademde damp van een e-sigaret kan de cellen aan de binnenkant van de longen beschadigen.

Deze cellen zorgen ervoor dat het immuunsysteem reageert als er virussen of bacteriën de longen in komen. Ook nemen ze zuurstof op. Deze cellen zullen bij beschadiging minder goed hun werk kunnen doen. Er kan dan minder zuurstof worden opgenomen. Ook kan het immuunsysteem minder goed reageren op virussen die de longen in komen, zoals het coronavirus.

E-sigaretten, oftewel elektronische sigaretten, verdampen een vloeistof die meestal nicotine en een smaakstof bevat. De e-sigaret is weliswaar minder ongezond dan tabakssigaretten, maar de damp van e-sigaretten bevat een aantal ingrediënten en chemische onzuiverheden in hoeveelheden die schadelijk zijn voor de gezondheid.

Het gaat onder andere om nicotine, propyleenglycol en glycerol en aldehyden, nitrosaminen en metalen. Inhalatie hiervan kan leiden tot irritatie en schade aan de luchtwegen, hartkloppingen, epileptische aanvallen en een verhoogde kans op kanker. Deze gezondheidseffecten zijn wel veel minder ernstig dan die van tabak roken. Tabak kan longkanker, hartinfarct en beroerte, longemfyseem en COPD, en mond-, tong-, slokdarm-, maag- en blaaskanker veroorzaken.

Uit het onderzoek blijkt dat mensen vooral e-sigaretten roken in de veronderstelling dat het minder schadelijk is voor de gezondheid dan een gewone sigaret en helpen bij het stoppen met roken. Van de vele merken en modellen zijn navulbare e-sigaretten het meest populair. Vrijwel alle gebruikers rookten tabak voordat ze met de e-sigaret begonnen en de meesten gebruiken tabak naast hun e-sigaret. De 'vapers' variëren sterk in hun dampgedrag, bijvoorbeeld in het aantal trekjes dat zij per dag gebruiken.

Welke wet- en regelgeving zijn van toepassing bij vapen?

Voor de e-sigaret gelden er regels. Rokers van e-sigaretten mogen bijvoorbeeld niet jonger zijn dan 18 jaar. Daarop volgend kom er een verbod op de e-sigaretten met een smaakje. Dit verbod moet de e-sigaret minder aantrekkelijk maken voor jongeren. De tabakssmaak zal wel toegestaan blijven. Wanneer dit verbod in gaat is nog niet bekend.

Het rookverbod voor de e-sigaret is sinds juli 2020 ook van kracht. Op alle plekken waar een rookverbod geldt voor de ‘gewone’ sigaretten, geldt dit sinds 2020 ook voor e-sigaretten.

Bronnen: